میراث فرهنگی ناملموس ایران بزرگ باید مشترک بین ایران و کشورهای جدا شده در یونسکو ثبت شود
تاریخ انتشار: ۱۹ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۷۴۶۴۱
دبیرکل بنیاد فردوسی توجه به ریشه های فرهنگی ایران بزرگ در ثبت میراثفرهنگی ناملموس یونسکو را ضروری خواند و به جداسازی مناطقی مثل آرارات، «دشت ناامید» از ایران و واسپاری به ترکیه و افغانستان در پیماننامه سعدآباد اشاره کرد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، در روزهای 6 تا 12 آذرماه «شب یلدا» بهعنوان نوزدهمین عنصر میراث فرهنگی ناملموس ایران در هفدهمین نشست کمیته بینالدولی پاسداری از میراثفرهنگی ناملموس یونسکو در پرونده ای مشترک میان ایران و افغانستان در رباط مراکش ثبت جهانی شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
جداسازی آرارات از ایران و واسپاری به ترکیه در چه سالی و چگونه اتفاق افتاد؟
در دوره پهلوی یکم، پیماننامه چهارجانبه سعدآباد در سال ۱۳۱۶ خورشیدی میان ایران، عراق، افغانستان و ترکیه امضا شد که برای بر طرف کردن اختلافهای مرزی ایران با ۳ کشور دیگر انجام شده بود؛اختلافهای مرزی با ترکیه، میراثی از جنگهای ایرانیها و عثمانیها در دورههای پیشین بود و در پیمان سعدآباد، شهرهای ایرانی که در اختیار عثمانی باقیمانده بود، پس گرفته شد و بهجای آن ۸۰۰ کیلومتر مربع زمینهای مرغوب ایران شامل کوه آرارات کوچک، دامنهها و زمینهای اطراف آن به ترکیه واگذار شد.
«دشت ناامید» در پیماننامه سعدآباد از ایران و به افغانستان واگذار شد آیا مناقشه «اروندرود» در همین معاهده میان ایران و عراق حل شد یا در قراداد الجزایر ؟
طبق توافق سعدآباد «دشت ناامید» به مساحت ۳ هزار کیلومتر مربع در شرق ایران به افغانستان واگذار شد. بر پایه پیماننامه سعدآباد، حق کشتیرانی در اروندرود بهجز ۵ کیلومتر از آبهای مقابل آبادان تا خط تالوگ به عراق واگذار شد و مسیر اروند بهکلی به عراق واسپاری گردید و مرزهای ایران به ساحل شرقی اروندرود عقبنشینی کرد؛ پس از پیگیریهای بسیار و البته مناقشههای چندین ساله با عراق بر سر اتفاقهایی که در اروندرود رخ میداد؛سرانجام در دوره پهلوی دوم با عراق «قرارداد الجزایر» در سال ۱۹۷۵ میلادی بسته شد که در این قرارداد، خط تالوگ اروندرود دوباره مرز دو کشور ایران و عراق در نظر گرفته شد؛ بر پایه این قرارداد در دوره دوم پهلوی، عقب نشینی عراق از کرانه شرقی رودخانه اروند تا خط تالوگ (ژرفترین قسمت قابل کشتیرانی) به سود ایران انجام شد.
آرارات چگونه از ایران جدا و به ترکیه واگذار شد؟
در فاصله سالهای ۱۳۰۶ تا ۱۳۰۹ خورشیدی، کردهای ایران و ترکیه در منطقه آرارات بر ضد دولت ترکیه به پا خواستند. در سال ۱۳۰۶ نامهای از ترکیه به ایران در دوره پهلوی یکم نوشته شد و از آغاز اقدامهای نظامی ترکیه بر ضد کردهای آرارات در ماه ایلول (نهمین ماه در گاهشمار ترکیه) خبر داده شد؛شوربختانه ایران در دوره پهلوی هم در انجام این اقدامها با دولت ترکیه مشارکت داشت.عملیات نظامی ترکها بر ضد کردها در آرارات در شهریور ۱۳۰۹ آغاز شد و آنها از سمت بازرگان و کوه آییک، وارد خاک ایران شده و کردها را به محاصره خود درآوردند. ارتش ایران برای کمک به ترکیه، غیر از عقبنشینی از این سرحد مرزی به کردهای ایران اجازه نداد به کردهای آرارات یاری برسانند؛ کوه آرارات کوچک از سوی دولت ترکیه برای سرکوب کردها و نیز چیرگی بر آذربایجان، اهمیت راهبردی داشت. ترکیه پس از عقبنشینی نیروهای ایرانی، آرارات کوچک را اشغال کرد اما پس از پایان جنگ آن را تخلیه نکرد. در بهمن ۱۳۱۰ خورشیدی موضوع تعیین مرز ایران و ترکیه در دستور کار دو کشور قرار گرفت. بدین روی در ناحیه آغریداغ (آرارات)، قطعه زمینی از کوهستان یاد شده به دولت ترکیه تسلیم شد و در عوض دولت ترکیه در ناحیه بارژ، مقداری از زمینهای خود را به دولت ایران واگذار کرد. در ضمن در ناحیه قطور که سالها میان دو کشور محل اختلاف بوده و خط مرزی مبهم مانده بود؛ بدین روی دولت ترکیه پذیرفت مقداری از زمینهای محل اختلاف را به ایران واگذار کند. به این ترتیب خط مرزی مشخص شد و اختلافهای مرزی به طور موقت رفع شد. به دنبال این توافق، کمیسیون تعیین مرز ایران و ترکیه، پس از مدتی وقفه در اواخر سال ۱۳۱۱ خورشیدی کار خود را دوباره از سر گرفت و عملیات تعیین حدود و نشانهگذاری مرزی از محل برخورد رودهای ارس و قرهسو آغاز شد و تا اواسط سال ۱۳۱۳ در کوه دالانپر در نقطه مرزی مشترک میان ایران، ترکیه و عراق، پایان یافت. بر پایه قرارداد سعدآباد در سال ۱۳۱۶ آرارات کوچک که در خلال لشکرکشی ترکها بر ضد کردها به اشغال نظامیان ترک درآمده بود به دولت ترکیه واگذار شده بود و در مقابل دولت ترکیه از ادعایاش بر ناحیه قطور که بر پایه پروتکل ۱۹۱۳ به ایران واگذار شده بود، صرفنظر کرد.
خانقین در پیماننامه اسلامبول چگونه از ایران جدا به عثمانی واگذار شد؟
پیدا شدن نفت در جنوب غرب ایران، عثمانیان را به طمع انداخت تا برای چیرگی بر منطقههای نفتخیز وارد درگیری با ایران شوند. نتیجه این مناقشهها به توافقنامه استامبول در ۲۰ آذر ۱۲۹۰ انجامید که بر پایه آن حق دریانوردی در اروندرود از ایران گرفته شده و منطقههای نفتی از قصر شیرین تا خانقین هم از ایران جدا شد البته این توافق هیچگاه اجرایی نشد اما منجر به ایجاد یک مناقشه مرزی دایمی شد. با شکست طرف عثمانی در جنگ جهانی اول، بخشی از سرزمینهایی که امروز عراق (ایراک = ایرانک) خوانده میشود از عثمانی جدا شد. از آنجا که عراق پیش از استقلال در سال ۱۳۱۱ نیاز به صلح با همسایگان خود داشت در رایزنی با ایران پذیرفت، هر دو کشور به گونه برابر بر اروندرود حق حاکمیت داشته باشند اما عراق پس از اعلام استقلال، خود را وارث امپراتوری عثمانی دانست و مدعی حاکمیت بر سراسر اروندرود شد.
در دوره پهلوی یکم، طی معاهده سعدآباد در سال ۱۳۱۶ منطقههای نفتی مورد مناقشه در منطقه خانقین به عراق واگذار شده و حق کشتیرانی در اروندرود بهجز ۵ کیلومتر از آبهای مقابل آبادان تا خط تالوگ، هم از ایران گرفته شد؛ بدین روی مسیر اروندرود به کلی به عراق واگذار شد و مرزهای ایران تا حد ساحلهای شرقی اروند عقب نشست البته در قرارداد الجزایر در دوره پهلوی دوم، دوباره خط تالوگ اروند، مرز دو کشور ایران و عراق تعیین شد اما معاهده سعدآباد که در دوره پهلوی یکم، تن به پذیرش آن داده شده بود، بهانهای برای عراق شد تا در دهه ۶۰ خورشیدی، آغازگر جنگ هشت ساله تحمیلی بر ضد ایران شود.
پایان پیام/32
منبع: شبستان
کلیدواژه: میراث فرهنگی ناملموس پیمان نامه میان ایران دولت ترکیه عقب نشینی واگذار شد بر پایه دو کشور
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۷۴۶۴۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
توسعه روابط با کشورهای آفریقایی راهبرد اساسی ایران است
به گزارش خبرگزاری مهر، محمد مخبر عصر امروز (شنبه) در حاشیه دومین اجلاس بین المللی ایران و آفریقا در دیدار «کنستانتینیو چیونگا» معاون رییس جمهور زیمباوه با اشاره به ظرفیتهای بسیار زیاد دو کشور برای تأمین و گسترش همکاریهای فی مابین افزود: تعاملات اقتصادی و سیاسی جمهوری اسلامی ایران با کشورهای دوست و جهان براساس راهبرد برد-برد است.
معاون اول رئیس جمهور تبادلات علمی و دانشجویی، توسعه حمل و نقل و حل مسائل مالی و بانکی برای تسهیل روابط بخش خصوصی دو کشور را از دیگر زمینههای همکاریهای ایران و زیمباوه برشمرد و تأکید کرد: دو کشور باید با ارزهای ملی خود تعاملات اقتصادی انجام دهند و نیاز به ارز کشور سوم که دشمن مشترک دو ملت نیز میباشد، وجود ندارد و در این راستا باید برنامه مشترک و جامع ده ساله همکاریهای دو کشور تهیه و پیگیری و همچنین تفاهم نامهها و قراردادهای امضاء شده هر چه سریعتر اجرایی و عملیاتی شود.
کنستانتینو چیونگا معاون رییس جمهور زیمباوه نیز با اشاره به توسعه روابط دیپلماتیک دو کشور از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تأکید کرد: ایران و زیمباوه در یک مسیر حرکت میکنند و با وجود جدایی و مسیر طولانی جغرافیایی، اهداف مشترک بسیار زیادی در برابر نظام سلطه دارند.
وی همچنین با محکومیت حمله رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران در دمشق و تسلیت شهادت سرداران سپاه در این حمله تأکید کرد: تحریمهای گسترده کشورهای غربی برای از بین بردن استقلال ایران و زیمباوه بوده است اما دو کشور میتوانند با تعمیق روابط خود تحریمهای دشمنان دو ملت را خنثی کنند.
وی همچنین با تأکید بر اجرای ۱۲ تفاهم نامه امضاء شده بین ایران و زیمباوه در دولت سیزدهم تصریح کرد: پیشرفتهای شرکتهای دانش بنیان و بخش خصوصی جمهوری اسلامی بسیار چشمگیر بوده است و به دنبال تقویت زیرساختهای همکاری دو جانبه براساس راهبرد برد-برد و بهره گیری از ظرفیتهای ایران در زمینههای معدنی، انرژی، سلامت، پزشکی، کشاورزی، آبیاری مدرن و امنیت غذایی هستیم.
کد خبر 6090376 هادی رضایی